Bạch hoa xà

Tổng quan

Tên khác: Đuôi công hoa trắng, bạch hoa tuyết, cây chiến (Bắc Lệ, Lạng Sơn), pit phì khao (Luang Prabang), xitraca (Ấn Độ).

Tên khoa học: Plumbago zeylanica L.

Họ:  Đuôi công (Plumbaginaceae)

Mô tả

Cây thảo, cao 0,3-0,6 m. Thân có nhiều khía dọc mảnh, có đốt rõ màu đỏ tía. Lá mọc so le, hình trứng hay bầu dục thuôn, đầu nhọn, mép lượn sóng, lá nguyên, nhẵn, phiến hơi nhăn nheo; cuống lá ôm vào thân. Cụm hoa mọc thành bông ở ngọn gồm nhiều hoa màu trắng, đài hình trụ có phủ lông dính, tràng hoa dài gấp đôi đài. Quả thường lép.

Phân bố

Cây mọc hoang khắp nơi ở Việt Nam và một số nước như  Ấn Độ, Nam Trung Quốc, Nhật Bản, Châu phi.

Bộ phận dùng

Toàn cây và rễ (Herba et Radix Plumbaginis zeylanicae). Thu hái rễ, lá quanh năm. Rễ đào về, rửa sạch, cắt đoạn ngắn rồi phơi khô. Lá thường được dùng tươi.

Thành phần hóa học

Toàn cây và rễ có chứa thành phần chính là naphthoquinon (plumbagin). Rễ còn có các naphthoquinon khác như biplumbagin, chloroplumbagin, maritinon và coumarin (seselin, xanthyletin, suberosin). Lá còn có acid plumbagic, acid vanillic, acid cinnamic, isoshinanolon…

Công dụng

Thanh nhiệt giãi độc, lợi niệu thông lâm, tiêu ung tán kết. Chủ trị: Ho, hen xuyễn do phế thực nhiệt, lâm lậu do bàng quang thấp nhiệt, vicm amidan, viêm họng cấp, sang chấn, rấn độc cấn, mụn nhọt ung bướu, dương hoàng (viêm gan cấp tỉnh).