Hổ vĩ mép vàng

Tổng quan

Tên khác: Lưỡi cọp, hổ vĩ mép lá vàng

Tên khoa học: Sanseviera trifasciata Prain

Họ: Thùa Dracaenaceae

Mô tả

Cây thảo có thân rễ mọc ngang, cao 30 – 50cm. Lá hình dải, dày, giẹp và cứng, gốc có bẹ to mọc ốp vào nhau, đầu thuôn dài thành mũi nhọn, mép nguyên có viền vàng, hai mặt có những vằn ngang màu sẫm nom như đuôi hổ.

Cụm hoa mọc thẳng ở giữa túm lá thành chùm trên một cán dài 30 – 60cm; hoa màu trắng hoặc lục nhạt; bao hoa có 6 phiến bằng nhau hàn liền ở phía dưới

thành ống, lên trên xòe gập xuống khi nở; nhị 6, chỉ nhị mảnh

Quả mọng, hình cầu, khi chín màu vàng da cam.

Mùa hoa : Tháng 5; mùa quả: tháng 9. Cây có công dụng tương tự: Lưỡi hùm hoặc đuôi hổ vằn (Sansevieria zeylanica L.) khác loài trên ở chỗ hai mặt lá màu lục xám, có những vằn màu lục nhạt hoặc trắng trông như lưỡi hổ

Phân bố

Phân bố tự nhiên ở vùng nhiệt đới châu Á và châu Phi. Một số loài là nguồn cung cấp sợi hoặc được trồng làm cảnh, do lá có màu đốm phong phú và ít cần sự chăm sóc. Ở Việt Nam, chi này có 4 – 5 loài, vốn là những cây được du nhập, có loài nay đã trở nên hoang dại hóa. 

Bộ phận dùng

Lá, thu hái quanh năm, dùng tươi. 

Thành phần hóa học

Chứa 25 S – ruscogenin, sansevierigenin (Trung dược từ hải II, 1996).​​​​​​​

Công dụng

Nhân dân dùng lá non tươi cây hổ vĩ mép lá vàng làm thuốc chữa ho viêm họng, khản tiếng, hái lá non sát tận gốc, rửa sạch, cắt thành từng khúc, lấy một khúc đập giập, thêm ít muối, nhai và ngậm nuốt nước dần trong 5 – 10 phút, rồi nhổ bã. Ngày ngậm 2 – 3 lần. Liều dùng một ngày: 6 – 12g lá tươi. Ngoài tác dụng trên, lá hổ vĩ tươi rửa sạch hơ lửa cho héo, giã nát ép lấy nước, thấm vào bông quấn vào que tăm, bôi chữa viêm tai có mủ. Làm như vậy nhiều lần trong ngày. Ở Ấn Độ, thịt quả và dịch ép lá dùng bôi trị loét và mụn lở. Đốt lá và ngửi khói để chữa nhức đầu do sốt. Rễ được coi là thuốc bổ và kích thích. Ở Haiti, nước sắc lá hổ vĩ mép lá vàng uống trị thiếu máu. Ở Zaia, nhân dân một số địa phương uống một cốc nước hãm rễ, ngày 2 lần sáng và chiều, để gây sẩy thai. Có nơi còn dùng hổ vĩ mép lá vàng trị rắn cắn.