Dành dành

Tổng quan

Tên khác: Chi tử

Tên khoa học: Gardenia jasminoides J.Ellis

Họ: Cà phê (Rubiaceae).

Mô tả

Đây là loại cây bụi thường xanh, cao từ 1-2 mét, phân nhánh nhiều, có hoa màu trắng thơm và quả hình trứng màu vàng khi chín.

Cây dành dành có lá thuôn hoặc trái xoan, mọc đối hoặc mọc vòng ba, mặt lá trên màu xanh lục sẫm bóng, mặt dưới nhạt hơn với gân lá nổi rõ. Hoa dành dành mọc đơn độc ở đầu cành, màu trắng hoặc trắng ngà, rất thơm. Quả hình trứng, màu vàng cam khi chín, chứa nhiều hạt dẹt​.

Phân bố

Cây này phổ biến ở các nước châu Á như Trung Quốc, Nhật Bản và Việt Nam. Nó thường được trồng làm cảnh hoặc trong các vườn thuốc​.

Bộ phận dùng

Hoa: Tươi hoặc khô, dùng làm trà hoặc chiết xuất tinh dầu.

Quả: Sử dụng trong y học cổ truyền, thường dưới dạng khô hoặc tươi.

Lá: Dùng trong một số bài thuốc dân gian.

Thành phần hóa học

Cây dành dành chứa nhiều hợp chất hoạt động, bao gồm linalool, axit ursolic, terpineol, stigmasterol, rutin, crocin, iridoids (coumaroylshanzhiside, butylgardenoside, methoxygenipin), và các chất chống oxy hóa khác. Các hợp chất này góp phần vào các tác dụng dược lý của cây​.

Công dụng

Chống viêm và kháng khuẩn: Tinh dầu từ hoa dành dành có tác dụng kháng khuẩn và chống viêm mạnh mẽ.

Hỗ trợ tiêu hóa: Trà hoa dành dành có thể giúp lợi tiểu và thanh lọc cơ thể.

Giảm căng thẳng: Liệu pháp hương thơm với tinh dầu dành dành giúp giảm căng thẳng và lo âu.

Chữa viêm gan và vàng da: Quả dành dành được sử dụng trong y học cổ truyền để chữa viêm gan và vàng da.

Chống oxy hóa và chống ung thư: Các chất chống oxy hóa trong cây dành dành có tiềm năng phòng ngừa ung thư và bảo vệ tế bào khỏi tổn thương do các gốc tự do gây ra​.

Kết luận

Gardenia jasminoides J.Ellis là một cây thuốc quý trong y học cổ truyền với nhiều công dụng chữa bệnh. Cây này không chỉ được sử dụng làm cảnh mà còn là nguồn dược liệu quan trọng trong Đông y. Các thành phần hóa học phong phú của nó mang lại nhiều lợi ích sức khỏe, từ kháng khuẩn, chống viêm, đến hỗ trợ tiêu hóa và giảm căng thẳng.