Nhài

Jasminum sambac (Nhài)

1. Tên khoa học:
Jasminum sambac (L.) Ait.

2. Tổng quan:
Cây nhài, hay còn gọi là lài, là một loài cây bụi leo thuộc họ Ô liu (Oleaceae). Loài cây này có nguồn gốc từ Nam và Đông Nam Á, và hiện nay được trồng rộng rãi trong các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới.

3. Mô tả:
Cây nhài là loại cây bụi leo, thân có thể cao từ 0,5 đến 3 mét. Lá cây hình trứng hoặc bầu dục, dài khoảng 4-12 cm và rộng 2-7 cm. Hoa nhài có màu trắng, thường mọc thành cụm, có hương thơm đặc trưng và mạnh mẽ, thường nở vào buổi tối.

4. Phân bố:
Cây nhài phân bố rộng rãi ở các khu vực nhiệt đới và cận nhiệt đới, bao gồm nhiều quốc gia ở châu Á như Ấn Độ, Trung Quốc, Philippines, Việt Nam, và Indonesia.

5. Bộ phận dùng:
Các bộ phận sử dụng của cây nhài bao gồm hoa, lá, và rễ.

6. Thành phần hóa học:

• Tinh dầu: Chứa các hợp chất như este anthranylic metyl, indol, ester formic acetic-benzoic-linalyl, và paraffin.

• Flavonoid: Bao gồm rutin, quercetin, và isoquercetin.

• Saponin, steroid, phenol: Các hợp chất phenolic khác.

• Axit hữu cơ: Axit dotriacontanoic, axit oleanolic.

• Peptide: Jasmintides, một họ peptide giàu cysteine mới được phát hiện trong cây này​ (Medigo)​ .

7. Công dụng:
Theo y học cổ truyền:

• Tính vị: Hoa, lá và rễ nhài có vị cay, ngọt, tính mát. Rễ có tính hơi độc.

• Tác dụng: Hoa nhài có tác dụng lợi thấp, giải biểu, thanh nhiệt và trấn thống. Rễ có tác dụng an thần, gây tê và trấn thống.

• Chủ trị: Hoa được dùng để chữa sởi mọc không đều, viêm mắt, và làm mát da. Lá và hoa trị đau bụng, tiêu chảy, lỵ, và các bệnh ngoại cảm phát sốt. Rễ dùng để điều kinh, trị viêm giác mạc, viêm mũi, và mất ngủ​ (Medigo)​ .

Theo y học hiện đại:

• Điều hòa đường huyết: Hoa nhài giúp điều hòa quá trình sản sinh insulin, ổn định đường huyết và ngăn ngừa bệnh tiểu đường.

• Chống oxy hóa: Các polyphenol trong hoa nhài có tác dụng chống oxy hóa, ngăn ngừa ung thư, giảm cân, và giảm nguy cơ bệnh tim mạch.

• Chống viêm: ECGC trong hoa nhài có tác dụng hạ lipid máu và chống viêm.

• Giảm cân: EGCG và caffeine trong hoa nhài giúp đốt cháy chất béo, kiểm soát cân nặng và ngăn ngừa béo phì.

• Bảo vệ răng miệng: Catechin tiêu diệt vi khuẩn gây mảng bám, sát trùng và loại bỏ mùi hôi miệng.

• Tăng cường chức năng não: Caffeine kích thích hệ thần kinh, cải thiện tâm trạng và chức năng não bộ.

• Ngăn ngừa bệnh Parkinson và Alzheimer: Chất chống oxy hóa trong hoa nhài trung hòa các gốc tự do liên quan đến các bệnh lý về thần kinh.

• Hỗ trợ điều trị ung thư: Các polyphenol ức chế tế bào ung thư, giảm kích thước khối u và ngăn ngừa di căn.

• Giảm căng thẳng: Hương thơm của hoa nhài đem lại cảm giác thoải mái và thư giãn​.

Kết luận

Jasminum sambac là một loài cây có nhiều công dụng trong y học cổ truyền và hiện đại. Các thành phần hóa học phong phú của cây này không chỉ có tác dụng trong điều trị bệnh mà còn mang lại nhiều lợi ích sức khỏe khác nhau, từ việc điều hòa đường huyết đến giảm căng thẳng và chống oxy hóa.